پروژه های بُرجاس/بیینال اُستْخالِ ۲۰۱۹/آلمان/با همکاری گالری ایسو
حمید اسدزاده، فروزان سلیمانی، مصطفی معصومی، علی فاضلی، اکبر نعمتی راد، زینب فاطمی، شقایق شعبانی، زینب حسینزاده، بنفشه متولی، فرزانه قلیزاده و حامد قاسمی. در استیتمنت گروه برجاس برای این نمایش در شهر درسدنِ آلمان آمده است:
“محدوده”
همهچیز از مو باریکتر میشود؛ گاهی طبیعیترین نیاز چنان در مرز ناامنیِ بین بودن و نبودن سست به نظر میرسد که امکان گسستن را هرلحظه فراهم میکند. وقتی رابطه به سمت فراموشی برود، وقتی عشق رو به سردی بگراید؛ وقتی حق انتخاب آزاد از بین برود، وقتی تاریخ چنان بیاعتبار به نظر آید که گذشته و حال و آینده را گم کنیم و گاهی جغرافیای فرهنگی خود را نیز فراموشمان بشود. گاهی ترس تو را به قانع شدن به آنچه هستی وادار میکند و گاهی تو به دنبال محدوده ازدسترفته خود میگردی.
میلاد جهانی سیاهرودی/ به بهانه حضور هنرمندان ایرانی در بیینال اُستْخالِ، دِرِسدن آلمان
دومین دوسالانه و همچنین دوازدهمین جشنواره بینالمللی اُستْخالِ آلمان در سوم جولای و در شهر درسدن آلمان برگزار شد. درون مایه این بیینال اگرچه از موضوعی واحد برخوردار است اما یک محوریت دیگر ذیل موضوع اصلی این جشنواره قرار دارد. “Ism” عنوان اصلی این بیینال است. در ذیل مفهوم ism موضوع دیگری تحت عنوان WomanIsm برگزار شد. هدف اصلی این دوسالانه فراروی از مرزها است. مرزهایی که با گذشت زمان همچون واژگانی در برابر فکر و ذهنیت آدمی قد علم میکنند و از اعتباری محدود و سازمانیافته سخن میگویند. این دوسالانه مرکزیت مرزها را هدف گرفته و در تلاش است بهواسطه هنر محدوده این مرزها را نشان دهد و بعضاً بشکند. در بیانیه کلی این جشنواره آمده: در حالیکه تغییرات دیجیتالی و واقعیت مجازی بهطور روزافزون مرزها را میشکافند، ایسمهای سنتی بکار گرفته میشوند تا از ارزشها و دیدگاههای ما نسبت به جهان حمایت کنند و آنها را ثبات بخشند، آیا این نوستالژی خالص نیست؟ ایسمها عمدتاً بهمنزلهی جزمیات و ارزشهای اجتماعی یا مفاهیم عام هنر بکار گرفته میشوند.
بعلاوه ایسمها تفکیککننده و مشخصکننده دیگر نظرگاهها از جهان نیز هستند، ایسمها همانقدر که معرف ارزش و ارزشی که امروزه به آزادی داده میشود هستند، همانقدر هم نمایندهی فواید قدرت دگماتیک نیز هستند. مفاهیم، جنبشهای اجتماعی و پدیدههایی چون ایدئولوژی، تروریسم، ناتورالیسم، فمینیسم، آنینیسم (جان پنداری)، مصرفگرایی و تفکر آخرالزمانی مورد ارزیابی قرار میگیرند، به پرسش گرفته میشوند و در آثاری که موزهداران برای نمایشگاه امسال انتخاب کردهاند بازتاب یافتهاند. هر هنرمندی راهبرد و نظرگاه متفاوت به این مقولات دارد و عمدتاً شماری از این مضامین را شامل میشود.
هدف اصلی جشنواره بینالمللی با انتخاب موضوع womanIsm در ذیل درونمایه کلی یعنی Ism، مشخصاً اشاره به زنان سیاهپوست دارد. WomanIsm که توسط بنیاد فرهنگی فدرال آلمان تأمین میشود، یک پروژه بینالمللی میباشد که شامل نمایشگاهها، کارگاهها، اقامتگاه هنرمندان و همکاریهای هنری است. هدف این برنامه تأکید بر زنان سیاهپوست و زنان سایر گروههای حاشیهنشین در زمینه زنان سفیدپوست از منظر هنری است که در آن به بررسی و ترویج گفتوگو درباره حقوق زنان و جایگاه زنان در دنیای هنر و در کل جامعه خواهند پرداخت. این جشنواره به همت برگزارکنندگان آلمانی در شهر درسدن و برگزارکنندگان آفریقا از اوگاندا و کنیا برپاشده است.
مرکز هنرهای معاصر OSTRALE از سال 2007 نمایشگاههای بینالمللی را در درسدن (آلمان) و خارج از کشور برپا کرده است. با گذشت سالها از این جشنواره، دوسالانه OSTRALE به سومین نمایشگاه بزرگ معاصر در آلمان تبدیل شده است. بنا به گفته مسئولان این یک نمایشگاه جهت فروش نیست، بلکه در راستای مسائل اجتماعی و بحث پیرامون آن مطرح میشود، فارغ از آنکه بازار و توسعه آن مدنظر باشد. درونمایه موسسه OSTRALE، همزیستی مسالمتآمیز، پذیرش افراد خارج از آلمان و یا ناشناخته، احترام متقابل، تنوع مذهبی و بینالمللی میباشد که در این نمایشگاه تأکید شده است. آندرآ هیلگر مدیر و آغازگر اُستْخالِ در خصوص بیینال میگوید: “OSTRALE فراتر از محدوده جغرافیایی یا سیاسی و تاریخی است، در عوض فضایی جادویی میباشد که توسط دنیای فانتزی و واقعیت شکلگرفته است. ایدئولوژی OSTRALE بر پایه ابزاردانستن هنر و وجه دفاعی آن است که همیشه می تواند به عنوان شیوه مبادله، فاقد کلمات باشد. این یک احساس، تجربه و همچنین وجهی تأملبرانگیز در ما و وابستگی به کلمات را برانگیخته خواهد کرد. هنر در عین حال محرکی است که در درون عقاید و دستگاههای مختلف منطق عمل میکند. منظور آنکه هنر نشان میدهد نمیتوان حوزههای پیچیده دانش را به یک توضیح واحد، سؤال، موضوع یا به یک الگو محدود ساخت. OSTRALE به عنوان پایهای برای رسم فرهنگسازی آزاد است. فرهنگ رکنی است که ما در مورد زندگی و هویتهای خود بحث میکنیم. اگر بخواهیم یک هویت اروپایی، یک آگاهی مدنی مشترک ایجاد کنیم و از طریق آن یک آگاهی جهانی، نیاز به صنایع و فرهنگهای مستقل داریم که بتوانند به صورت آشکار و واضح بیانگر آن باشند. ما باید به قدرت فرهنگ و هنر اعتماد کنیم زیرا همه حوزههای زندگی ما را در برمیگیرد.
اگر ما از فرهنگ و هنر بیشازحد بهرهبرداری کنیم و آنها را به اهداف دیگری مطیع سازیم، آنها را از قدرت عمیقی که در خوددارند محروم میکنیم. OSTRALE نمایانگر بازی ارواح و طنزآمیز ساختارهای قدرت و ایدئولوژیها و “ارزش” در هنر است. “[2]بیینال اُستْخالِ در این دوره با استقبال کمنظیری از سوی مخاطبان و هنرمندان روبرو بوده است. بنا به گفته مسئولان برگزارکننده، جشنواره سالانه OSTRALE رکورد 30،000 بازدیدکننده از جمله 9،500 دانشآموز از مدارس محلی را به خود جلب کرد. در دوسالانه 019 OSTRALE، بیش از 250 اثر توسط 130 هنرمند و بیش از 34 کشور به نمایش گذاشتهشده که در 5 مکان مختلف در سراسر شهر درسدن قابل مشاهده است.
از ایران گروه برجاس تنها گروهی ایرانی حاضر در این بیینال است. در این بیینال نیز حضور هنرمندان ایرانی و کره جنوبی بیش از دیگر کشورها در سرخطِ خبری آلمان قرار گرفتند. هنرمندان کشور کره جنوبی با ارائه پرفورمنس همراه با رقص و با قدم گذاشتن بر روی برنج بخشی از تاریخ کره را مطرح و پیامی بینالمللی که ابتدا اشاره به رابطه با کره شمالی داشتند را به نمایش گذاشتند. این گروه که تحت عنوان Cie Yu Dans نام دارد با پوششی پلاستیکی و شفاف همچون بادگیری که در مزارع استفاده میکنند به نمایش پرداختند.
در این بیینال هنرمندان ایرانی به صورت گروهی شرکت داشتند و با ارائه آثار خود به یکی از گروههای مهم در این دوره تبدیل شدند. این گروه در شهر آمل و از سال 1389 کار هنری خود را آغاز نمود. فروزان سلیمانی یکی از اعضای این گروه میگوید: در سال 89 با تشخیص نیاز به حرکت جمعی با ایده پردازی حمید اسد زاده گروهی را تشکیل دادیم؛ اما کمکم نیاز بر آن شد که ما افرادی را در گروه داشته باشیم که از پایه زندگی گروهی و نیاز به آن را احساس کرده باشند و بر آن اساس کار حرفهای انجام دهند، چون آموزش زندگی جمعی غیاب اصلی روزگار ماست. لذا ما سال 89 آموزشگاه مقیم در مچاله را افتتاح کردیم و بعد از مدتی تولید مستمر و فهم حرکت گروهی، سال 94 نیاز به محل ارائهی حرفهای در شهر آمل ما را بر آن داشت که گالری ایسو را افتتاح کنیم. فعالیتهای درون گروهی ما و ارائهی آنها باعث شد دوستانی به ما اضافه شدند و گروه منسجمتر شود. با توجه به ارتباطاتی که با هنرمندان ديگر کشورها طی این مهرومومها برقرار کردیم و حرکت در مسیر پروژه محوری که اساس گروه بر این روند ایستا بود، گالری ایسو توانست هنرمندان گروه هنری بُرجاس را به یک دوسالانه معاصر در آلمان به نام Ostrale (اُستْخال) معرفی کند. این یک بیینال بزرگ است که هنرمندانی از کشورهای مختلف در این بیینال حضور دارند و گروه ما از ایران به این بینال دعوت شدند. 11 نفر از آرتیستهای گروه بُرجاس به نامهای حمید اسدزاده، فروزان سلیمانی، مصطفی معصومی، علی فاضلی، اکبر نعمتی راد، زینب فاطمی، شقایق شعبانی، زینب حسینزاده، بنفشه متولی، فرزانه قلیزاده و حامد قاسمی به همراهی مدیر این بیینال آندره هیلگر آثار خود را در این بیینال ارائه دادهاند. این دوسالانه در 5 ساختمان بزرگ به نمایش درآمد که فضای یک کارخانهی قدیمی ساختمان اصلی آن است. آثار برجاس در ساختمان اصلی و در یک فضای مستقل به معرض دیده عموم درآمد. ساختمان اصلی حدود 6000 مترمربع مساحت دارد و به تناسب چهار فضای کوچکتر هم در مکانهای مختلف شهر دِرِسدِن برای نمایش به کار گرفتهشدهاند.